W pierwszy Dzień Wiosny obchodzimy także Dzień Wierzby. Jeszcze parę lat temu wierzba była charakterystycznym elementem polskiego, wiejskiego krajobrazu. Drzewa te sadzone były na miedzach, wzdłuż dróg, a jako lubiące wilgoć rosły też nad brzegami strumieni, rzek i stawów. Niestety, wskutek działalności człowieka, ich liczba maleje. Zanikanie wierzb nie tylko zubaża krajobraz, ale również negatywnie wpływa na bioróżnorodność.
- Na świecie jest ok. 300 gatunków wierzb, w Polsce 28 (najczęściej spotykane to wierzba biała, wierzba krucha i wierzba wiciowa).
- Wierzby są znakomitym siedliskiem dla wielu gatunków zwierząt. W nadrzecznych łęgach wierzbowych gniazduje ponad 100 gatunków ptaków, a pojedyncze drzewa śródpolne są niezastąpionym schronieniem dla wielu innych zwierząt. W ich miękkim drewnie dzięcioły mają dziuple, które chętnie zamieszkują również dudki. Pomiędzy gęstymi gałęziami wierzb swoje gniazda wiją m.in. gołębie grzywacze i drozdy. Wierzby zapewniają też schronienie nietoperzom.
- Do innych amatorów wierzbowych dziupli (tych z dużą ilością zalegającego próchna) należy chrząszcz pachnica dębowa. Chrząszcz ten związany jest z próchnowiskami w drzewach liściastych, gdzie rozwijają się jego larwy. A w spękanych pniach chowają się zające, jeże i gryzonie. W wypróchniałym drewnie chętnie zimują padalce.
- Wcześnie kwitnące wierzby stanowią źródło pożywienia dla trzmieli i innych owadów zapylających. Przykładowo okaz wierzby iwy o wysokości ok. 4m wystarczy do nakarmienia jednego ula, nie licząc nocnych i dziennych motyli, trzmieli i drobniutkich muszek.
- Wierzby rosnące nad rzekami i strumieniami chronią ich brzegi przed erozją, ale także oczyszczają wodę i glebę. Znane są jako znakomity „pochłaniacz” szkodliwych substancji, ma to duże znaczenie dla ochrony środowiska, gdyż badania wykazały, ze zanieczyszczone wody gruntowe po przejściu przez poziom gleby porośnięty korzeniami wierzby pozbywają się kadmu i ołowiu. Korzenie wierzby wychwytują nawet 80% zanieczyszczeń.
- Kora w medycynie ludowej była cenionym lekarstwem o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym.
- Gałęzie wierzby wykorzystuje się też współcześnie jako biomasę, powstają całe plantacje krzewiastej odmiany wierzby wiciowej tzw. wierzby energetycznej. Wykorzystuje się ją w instalacjach produkujących energię cieplną i elektryczną. Pozyskiwana w ten sposób energia jest czystsza, niż energia pochodząca z węgla, nie generuje tak wielu szkodliwych substancji i bazuje na szybko odtwarzającym się, naturalnym paliwie.
Zasadź wierzbę
Nie trzeba tracić pieniędzy i czasu by kupować sadzonki. Wczesną wiosną utnij z wierzby gałązkę o średnicy 0,5 – 1 cm i długości około 50 cm. Znajdź miejsce, gdzie chcesz zasadzić wierzbę – najlepiej wilgotne podłoże, zrób długi na około 20 cm dołek, włóż w niego gałązkę. Odwiedzaj swoją sadzonkę w czasie suchych i gorących dni i podlewaj ją. Na wiosnę następnego roku na Twojej sadzonce powinny pojawić się pierwsze listki.
Ciekawostka: Gruszki na wierzbie!
Gruszki na wierzbie, obiecanki-cacanki! Czy jednak rzeczywiście wierzba nie może zaowocować gruszkami? Okazuje się, że może! Wierzby, które rodzą gruszki znaleźć można w Szczawnicy nad Dunajcem oraz w arboretum w Kórniku. Nie jest to jednak zjawisko naturalne, drzewa te są wyhodowaną przez człowieka, genetyczną mieszanką wierzby i gruszy. Owoce na nich rosnące są dość małe i nie nadają się do jedzenia, ich smak przypomina ponoć smak kory.
Chcesz wiedzieć więcej?
W ramach projektu “”Klimat w szkołach metropolii” zachęcamy do korzystania z darmowych scenariuszy lekcji i materiałów edukacyjnych, które można pobrać z naszej strony z zakładki Materiały do pobrania oraz praktycznego poradnika Klimat na 5!, w którym prezentujemy proste instrukcje realizacji kompostowników, zielonych ścian, niecek retencyjnych oraz ogrodów deszczowych, które można zrealizować w swoim ogrodzie lub najbliższym otoczeniu.
***************
Klimat w szkołach metropolii to największy projekt edukacyjny realizowany na terenie Metropolii Gdańsk-Gdynia-Sopot do końca kwietnia 2024 r. Celem projektu jest podniesienie świadomości uczniów, ich rodziców i mieszkańców metropolii na temat łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do ich skutków.
Projekt jest realizowany w ramach programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu. Dofinansowanie pochodzi ze środków Funduszy Norweskich i EOG oraz budżetu państwa. Metropolia Gdańsk-Gdynia-Sopot realizuje go we współpracy z partnerem merytorycznym Gdańskie Wody oraz z partnerem zagranicznym International Development Norway.
Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
